Wat is vapen?
Vapen, ook wel gekend als dampen of elektronisch roken, verwijst naar het gebruik van een elektronisch toestel dat een vloeistof (de zogenaamde e-liquid) vernevelt tot een aerosol welke de gebruiker dan inhaleert. Vapen is bedoeld voor volwassen rokers die wensen te stoppen met roken of een minder schadelijk alternatief willen op het traditionele roken.
Eliquid / Vloeistof
E-liquid is de algemene benaming voor de vloeistoffen die gebruikt worden in elektronische sigaretten. Dit is de vloeistof die wordt verneveld door het toestel en welke door de gebruiker wordt geïnhaleerd. Alle vloeistoffen hebben doorgaans dezelfde basis ingrediënten: propyleen glycol (PG), vegetarische glycerine (VG), smaakaroma’s en al dan niet een dosering nicotine. Deze vloeistoffen bevatten geen tabak.
Open systemen
Open systemen zijn het meest populair in Europa. Deze zijn voorzien van een tank die hervulbaar is met e-liquid, welke dan wordt geabsorbeerd door katoenwieken om vervolgens te verdampen door de coil dankzij energie van de batterij. Deze toestellen hebben doorgaans vervangbare mondstukken, batterijen en zijn ruim configureerbaar om zo perfect afgestemd te kunnen worden op de noden van de gebruiker.
Het grootste voordeel van deze systemen is dat deze herbruikbaar zijn, veel onderdelen los verkrijgbaar en men dankzij het open systeem kan kiezen uit een virtueel oneindig assortiment aan vloeistoffen van verschillende smaken en merken.
Gesloten systemen
Gesloten systemen zijn op vele manieren vergelijkbaar met open systemen. Ze bestaan uit dezelfde basiscomponenten zoals een batterij maar in plaats van gebruik te maken van een hervulbare tank, werkt men hier met voorgevulde patronen. Het mondstuk maakt doorgaans deel uit van de cartridges, ook wel vaak pods genoemd. Wanneer de cartridge leeg is, wordt deze verwijderd van het toestel en vervangen door een nieuwe cartridge. De batterij is herlaadbaar.
Het grootste voordeel van deze systemen is het enorme gebruiksgemak, wat ze ideaal maakt rokers die hun eerste stappen ondernemen met een elektronische sigaret. Deze toestellen zijn ook geschikt voor mensen die zo weinig mogelijk onderhoud willen doen aan hun elektronische sigaret zoals coils vervangen.
Vapen vs Roken vs Heat not burn tabak
De onderliggende gedachte moet altijd zijn: vapen is niet roken.
Traditioneel roken is een chemisch proces waarbij tabaksbladeren gedroogd en behandeld worden om deze dan vervolgens te verbranden en te inhaleren. Het chemische proces van de verbranding is hetgeen verantwoordelijk is voor het vrijkomen van de toxische en kankerverwekkende stoffen in tabaksrook en laat dat net de stoffen zijn die leiden tot ziekte en zelfs de dood.
Elektronische sigaretten geven de gebruiker dezelfde opname van nicotine maar zonder de negatieve effecten van de verbranding. Zo omschreef ook Michael Russell, een bekende wetenschapper met specialisaties in tabaksverslaving: “mensen roken voor de nicotine maar ze sterven door de teer”.
Vapen heeft dus geen verbranding maar is in feite een aerosol wat dus een fundamenteel verschil maakt in de gevolgen voor de gezondheid. Hoewel het voor niet-rokers niet te adviseren is om te beginnen met dampen, zijn er onderzoeken en uitspraken door Public Health England (Volksgezondheid Engeland) dat vapen geschat 95% minder schadelijk is dan het roken van traditionele tabak.
Heat not burn kan men op vlak van schadelijkheid situeren tussen traditioneel roken en vapen met vloeistof. Bij heat not burn maakt men nog steeds gebruik van tabak maar deze wordt verwarmd tot een bepaalde temperatuur waardoor men dan de rook kan inhaleren. Deze methode is aanzienlijk minder schadelijk dan traditionele sigaretten roken maar onderzoek toont aan dat er zich nog steeds deeltjes van kankerverwekkende stoffen vrijmaken. Er is momenteel nog geen wettelijke toelating voor heat not burn producten in België.
Vapen is een strikt gereguleerde markt
Vapen is, zoals het hoort, enorm streng gereguleerd om te garanderen dat de producten veilig zijn in het gebruik. De Europese Unie heeft een aantal wetten die van toepassing zijn op e-sigaretten.
Directief 2014/40/EU (TPD)
De TPD staat voor de ‘Tobacco Products Directive’ en omvat naast richtlijnen voor traditionele tabak nu ook uitgebreide clausules voor de vape producten.
De TPD garandeert verschillende zaken:
- Producten uitvoerig getest
- Lijst met verboden ingrediënten
- Alle ingrediënten moeten gekend zijn
- Nicotinelimieten
- Strikte regels omtrent adverteren
- Gezondheidswaarschuwingen
Regulering 2008/1272 (CLP)
De CLP regulering heeft betrekking op de verpakkingen van producten zoals vloeistoffen
Dankzij de CLP:
- Zijn er verpakkingseisen voor alle producten en vloeistoffen op de markt
- Is er verplichte meegeleverde informatie omtrent veilig gebruik van producten
- Is er een lijst van verboden ingrediënten in producten
- Is alle noodzakelijke informatie voor specifieke allergiëen voorzien
Vapen en volksgezondheid in de Europese Unie
Vapen kan een handig hulpmiddel zijn in het gevecht tegen tabak. Verschillende landen hebben de e-sigaret reeds omarmd en laten het een actief deel uitmaken in hun tabaksreductie beleid.
Er zijn verschillende landen die hier pioniers spelen waaronder het Verenigd Koninkrijk en Nieuw Zeeland. Deze landen worden gezien als wereldwijde leiders op vlak van tabaksreductie en beide landen hadden initieel een voorzichtig beleid rond e-sigaretten, maar waar staan ze momenteel?
Frankrijk
De Franse regering voert online campagnes om rokers te motiveren om de overstap te maken naar de e-sigaret. De campagne voorziet accurate informatie omtrent vaping en harm reduction. Hun advies is duidelijk: ‘indien je gebruik maakt van e-sigaretten in plaats van tabak, loop je aanzienlijk minder risico om gezondheidsproblemen te ontwikkelen.
Verenigd Koninkrijk
Het Verenigd Koninkrijk is een koploper op vlak van beleid en onderzoek. Zo investeren ze elk jaar enorm veel tijd en geld in hun jaarlijkse ‘evidence review’ waar ze alle feiten en statistieken die ze verzamelen omtrent e-sigaretten in publiceren. De overheid stelt dat vapen 95% minder schadelijk is dan het roken van traditionele sigaretten. Deze stelling wordt elk jaar opnieuw door hen bevestigd.
Nieuw Zeeland
De overheid in Nieuw-Zeeland heeft een website gelanceerd om rokers te voorzien van correcte informatie omtrent e-sigaretten. De site bevestigt dat e-sigaretten een zeer efficiënt middel zijn om te stoppen met roken en dat e-sigaretten een manier zijn om nicotine te consumeren zonder al de extra kankerverwekkende stoffen die men kan vinden in traditionele sigaretten.
Mythbusters - Waar of niet?
Hoewel het niet compleet onschadelijk is, zijn de meest gerespecteerde wetenschappelijke instituten in de wereld het eens dat vapen aanzienlijk minder schadelijk is dan het roken van tabaksigaretten. Zo wordt geschat dat het tot 95% minder schadelijk is dan roken. Dit komt omdat het merendeel van de schadelijke stoffen bij sigaretten ontstaan door de verbranding, een proces dat niet gebeurt bij e-sigaretten
Nicotine is een uiterst verslavende stof, niet geheel onschuldig en niemand zou zomaar nicotine moeten beginnen gebruiken. Desondanks is nicotine niet kankerverwekkend. Kanker komt door de verbranding bij gewone sigaretten en van zaken zoals teer. Met vapen kan men nog steeds nicotine consumeren maar dan zonder deze schadelijke stoffen.
Medisch en wetenschappelijk bewijs van klinische onderzoeken en statistische onderzoeken tonen aan dat een roker aanzienlijk meer kans heeft om te stoppen met roken dankzij een e-sigaret dan een ‘cold-turkey’ stop. Ook toont de data dat e-sigaretten tot dubbel zo efficiënt in het bereiken van een rookstop tegenover traditionele rookstopmiddelen zoals kauwgom en pleisters.
Vapen is een minder schadelijk alternatief dan roken. Minderjarige mensen en niet-rokers dienen het gebruik van nicotine te vermijden, in alle vormen inclusief dampen. Zeer weinig jongeren vapen regelmatig in Europa en de overweldigende meerderheid van de nicotinegebruikers starten met gewone filtersigaretten. Data toont ook meer en meer aan dat landen met het hoogste penetratie van e-sigaret gebruikers, het laagst aantal rokende jongeren in decennia kan voorleggen zoals de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk